Lesvos’ “Temporary” Reception and Identification Centre in Kara Tepe (otherwise known as Moria 2.0 or Mavrovouni). Photo taken by a camp resident, August 2021.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: Η Ελλάδα αναστέλλει την απέλαση μετά τη χορήγηση προσωρινών μέτρων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Στις 30 Αυγούστου 2021, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) διέταξε τη λήψη προσωρινών μέτρων για τον εντολέα του Legal Centre Lesvos MH, έναν Σύρο με αναπηρία και χρόνια προβλήματα υγείας, και διέταξε τις ελληνικές αρχές να του εξασφαλίσουν συνθήκες διαβίωσης και ιατρική περίθαλψη κατάλληλες για την κατάσταση της υγείας του, προκειμένου να αποτραπεί επικείμενη ανεπανόρθωτη βλάβη.
Μετά την απόφαση αυτή, στις 9 Σεπτεμβρίου 2021, η Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Βορείου Αιγαίου ανέστειλε την απέλαση του MH για έξι μήνες. Η αίτηση ασύλου του MH είχε απορριφθεί κατόπιν προσφυγής, με τη νομικά αβάσιμη αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα γι’ αυτόν. Ως εκ τούτου, θεωρήθηκε, από τις ελληνικές αρχές, ότι βρίσκεται εκτός της διαδικασίας ασύλου (και, ως εκ τούτου, στερείται ιατρικής περίθαλψης και κινδυνεύει με απέλαση).
Επιπλέον, μετά την απόφαση του ΕΔΔΑ, το αστυνομικό τμήμα ήρε τους γεωγραφικούς περιορισμούς του ΜΗ, οι οποίοι τον εμπόδιζαν να εγκαταλείψει το νησί της Λέσβου από την άφιξή του στο νησί πριν από ένα χρόνο, και στις 20 Σεπτεμβρίου 2021, μεταφέρθηκε τελικά στην Αθήνα μαζί με τον κύριο φροντιστή του, έναν άλλο Σύρο που είχε προηγουμένως εμποδιστεί να εγκαταλείψει το νησί, τόσο λόγω της πολιτικής περιορισμού που εφαρμόστηκε μετά τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016, όσο λόγω ότι η αίτηση του για άσυλο είχε απορριφθεί με την αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι ασφαλής.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, σε ένα καταδικαστικό κατηγορητήριο για τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν για τους μετανάστες στη Λέσβο, το ΕΔΔΑ έχει χορηγήσει προσωρινά μέτρα σε δεκατρείς υποθέσεις που υποβλήθηκαν από το Legal Centre Lesvos για λογαριασμό ευάλωτων ατόμων που ζουν στο “Προσωρινό” Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Λέσβου στο Καρά Τεπέ (γνωστό και ως Μόρια 2.0 ή Μαυροβούνι). Σε κάθε περίπτωση, το ΕΔΔΑ διέταξε τις ελληνικές αρχές να εγγυηθούν κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και ιατρική περίθαλψη, προκειμένου να αποτραπεί αποδεδειγμένα ο άμεσος κίνδυνος βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.
Παρά τις σταθερές αυτές εντολές του Δικαστηρίου, οι ελληνικές αρχές έχουν επανειλημμένα αποτύχει να διασφαλίσουν την έγκαιρη συμμόρφωσή τους. Τον Μάρτιο του 2021, η χορήγηση προσωρινών μέτρων από το ΕΔΔΑ στην υπόθεση της ΑΜ προκάλεσε τη μεταφορά της – εντός 48 ωρών – στην Αθήνα, όπου θα έπρεπε να έχει στη διάθεσή της εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη. Κατά την άφιξή της, ωστόσο, της αρνήθηκαν την πρόσβαση σε νοσοκομεία – και, ως εκ τούτου, στην ιατρική περίθαλψη που τόσο επειγόντως χρειαζόταν – για περισσότερους από τέσσερις μήνες. Οι δημόσιες υγειονομικές αρχές το δικαιολόγησαν αυτό με την αιτιολογία ότι δεν είχε αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, παρά το γεγονός ότι η απόφαση του ΕΔΔΑ είχε τονίσει το δικαίωμά της σε ιατρική περίθαλψη.
Το γεγονός ότι η απέλαση του MH έχει (προσωρινά) ανασταλεί και ότι ο ίδιος, ο φροντιστής του και η ΑΜ έχουν μεταφερθεί στην Αθήνα είναι μικρές νίκες σε ένα κατά τα άλλα εχθρικό και βίαιο συνοριακό καθεστώς. Ωστόσο, η επιτυχία σε μια υπόθεση προσωρινών μέτρων -ακόμη και όταν ακολουθείται από αποφασιστική δράση των ελληνικών αρχών, όπως η πρόσβαση του MH στην υγειονομική περίθαλψη ή η αναστολή της μελλοντικής απέλασής του- είναι συχνά λίγο περισσότερο από την επαρκή εκπλήρωση των υφιστάμενων νομικών υποχρεώσεων του κράτους. Το γεγονός ότι το Legal Centre Lesvos αναγκάζεται να προσφύγει επανειλημμένα στο ΕΔΔΑ, προκειμένου να επιτύχει επείγουσα περίθαλψη για ευάλωτα άτομα, είναι ενδεικτικό του εξαιρετικού χαρακτήρα που πρέπει να αποδειχθεί στις ευρωπαϊκές αρχές πριν αναγνωριστεί το δικαίωμα των μεταναστών σε στοιχειώδη περίθαλψη ή ασφάλεια.
PRESS RELEASE: Greece suspends deportation following European Court of Human Rights’ grant of interim measures
On 30 August 2021, the European Court of Human Rights (ECtHR) ordered interim measures for Legal Centre Lesvos client MH, a Syrian man with disabilities and chronic health issues, and ordered the Greek authorities to guarantee him living conditions and medical care appropriate to his state of health, in order to prevent imminent irreparable harm.
Following this decision, on 9 September 2021, the Regional Police of the Northern Aegean suspended MH’s deportation for six months. MH’s application for asylum had been rejected on appeal, on the legally untenable grounds that Turkey is a safe third country for him. He was therefore considered, by Greek authorities, to be outside of the asylum procedure (and therefore denied medical care, and at risk of deportation).
Furthermore, following the ECtHR’s decision, the police department lifted MH’s geographic restrictions, which had prevented him from leaving the island of Lesvos since his arrival to the island over a year ago, and on 20 September 2021, he was finally transferred to Athens together with his primary caregiver, another Syrian man who had previously prevented from leaving the island, both due to the containment policy in place since the 2016 EU-Turkey Statement, and because he also had his asylum application rejected on the grounds that Turkey was safe.
Over the past year, in a damning indictment of the inhumane conditions for migrants in Lesvos, the ECtHR has granted interim measures in thirteen cases submitted by the Legal Centre Lesvos on behalf of vulnerable individuals living in Lesvos’ “Temporary” Reception and Identification Centre (TRIC) in Kara Tepe (otherwise known as Moria 2.0 or Mavrovouni). In each case, the ECtHR has ordered Greek authorities to guarantee appropriate living conditions and medical care in order to prevent a proven imminent risk of torture or inhuman or degrading treatment or punishment.
Despite these firm Court orders, the Greek authorities have repeatedly failed to ensure their timely compliance. In March 2021, the ECtHR’s grant of interim measures in AM’s case prompted her transfer – within 48 hours – to Athens, where specialist medical care should have been available to her. Upon arrival, however, she was denied access to hospitals – and therefore to the medical care that she so urgently needed – for more than four months. Public health authorities justified this on the grounds that she did not have a social security number, despite the fact that the ECtHR’s order had emphasised her right to medical care.
The fact that MH’s deportation has been (temporarily) suspended, and that he, his caregiver, and AM have been transferred to Athens are small victories in an otherwise hostile and violent border regime. However, success in an interim measures case – even when it is followed by decisive action by Greek authorities, such as MH’s access to healthcare or the suspension of his prospective deportation – is often little more than adequate fulfillment of the State’s existing legal obligations. That the Legal Centre Lesvos is forced to take recourse to the ECtHR on a repeated basis, to obtain urgent treatment for vulnerable persons, is indicative of the exceptionalism that must be proven to European authorities before migrants’ entitlement to basic care or safety is recognised.