Scroll down for Greek language
The Greek government and its European Union partners should urgently ensure that all asylum seekers on the Aegean islands are transferred to suitable accommodation on the mainland or relocated to other EU countries as winter approaches, 20 human rights and other organizations said today.
Despite the Greek government’s recent efforts to transfer asylum seekers from the islands to more suitable accommodation in the mainland, as of December 3, 2018, over 12,500 people were still living in tents and containers unsuitable for winter in five EU-sponsored camps known as hotspots on Lesbos, Samos, Chios, Kos, and Leros – almost triple their capacity. In addition to serious overcrowding, asylum seekers continue facing unsanitary and unhygienic conditions and physical violence, including violence based on gender.
The lack of basic protection measures leaves women and girls, as well as lesbian, gay, bisexual, and transgender (LGBT+) people, particularly vulnerable to sexual harassment and assault, and afraid to use site facilities including bathrooms and showers. Medical care, trauma counseling, and psychosocial – or mental health – are insufficient, as is legal counseling and support during the different stages of the asylum procedure. Mental health among asylum seekers has deteriorated amid harsh living conditions and emotional distress.
The humanitarian crisis in the hotspots is the result of Greece’s EU-backed policy of containing asylum seekers on the Aegean islands, until their asylum claims are adjudicated or until it is determined that they fall under one of the “vulnerable” categories listed under Greek law. “Vulnerable” asylum seekers are exempted from the border procedures, and they are allowed to move to the mainland. Greek authorities have periodically accelerated the transfer of “vulnerable” asylum seekers to the mainland but as of late November, an estimated 2,200 people identified as eligible for transfer are still waiting because accommodation facilities on the mainland have similarly become overcrowded during past months, amidst the ongoing lack of an EU-wide responsibility sharing mechanism. Others have fallen through the cracks of lengthy and inefficient vulnerability assessments and are confined to the dire conditions on the islands.
The containment policy was designed and justified as a means to carry out the March 2016 EU-Turkey deal that would return to Turkey asylum seekers who reached the Greek islands by crossing the sea, for their asylum claim to be processed there. The policy imposes unjustified and unnecessary suffering on asylum seekers, while unduly limiting their rights to have their case examined on its merits – as opposed to its “admissibility” – the organizations said.
Speeding up returns, a measure foreseen under the deal, would not solve the crisis on the islands. Many of those trapped on the islands are protected against return and could not be sent back to Turkey, other third countries, or their countries of origin under EU law.
Greece and other EU countries should share responsibility to provide an adequate standard of living for asylum seekers, guaranteeing their subsistence and protecting their physical and mental health throughout a fair and efficient asylum procedure. A recent pledge to move 6,000 asylum seekers to the mainland to provide them with an adequate standard of living is a first step, albeit not one that can ensure sustainability in the long-term.
Greece, with the support of EU institutions and countries, should end its inhumane containment policy and facilitate the transfer of asylum seekers from the Aegean islands. Special care should be given to the needs of children, women survivors of violence, pregnant women and new mothers, and LGBT+ people, among other groups.
European governments should be ready promptly to relocate asylum seekers from Greece and ensure their access to adequate living conditions while their asylum applications are being processed. Portugal’s recent agreement to transfer 100 asylum seekers and potentially up to 1,000 through 2019 is a positive step that other EU countries should follow.
EU governments should follow the lead of the European Parliament in reaching an agreement on a functioning and fairer EU asylum system, which supports Member States, including through a mandatory distribution mechanism; protects people in need; and enables families to reunite in the EU.
The Greek and European authorities should show genuine, humane leadership in addressing the deplorable conditions for the people trapped on the Greek islands. Women, men, and children seeking protection in Europe should be treated in accordance with their rights and not be forced to spend another winter in squalid and unsafe camps.
The Organizations Supporting This Statement:
Amnesty International
ASB – Arbeiter Samariter Bund
Campfire Innovation
Caritas Hellas
CEAR – Spanish Commission for Refugees
Centre for Research on Women’s Issues – DIOTIMA
Churches Commission for Migrants in Europe
Greek Council for Refugees
Greek Forum of Refugees
Greek Helsinki Monitor
HumanRights360
Human Rights Watch
Jesuit Refugee Service
Legal Centre Lesvos
Medecins Du Monde – Greece
Oxfam
PRAKSIS
Refugee Support Aegean
SolidarityNow
Terre des hommes Hellas
For interviews and further information, directly contact: Natasha Dailiani, Coordinator, natasha@legalcentrelesvos.org, +30 694 425 1704
***
Ελλάδα και Ευρώπη: Μετακινήστε τους αιτούντες/ούσες άσυλο σε ασφαλές μέρος Να Τερματιστεί η Περιοριστική Πολιτική, να Οργανωθούν οι Μεταφορές Τώρα
(Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου 2018) – Η ελληνική κυβέρνηση και οι εταίροι της στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επειγόντως να διασφαλίσουν πως όλοι και όλες οι αιτούντες και οι αιτούσες άσυλο που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου, θα μεταφερθούν σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους διαμονής στην ηπειρωτική χώρα ή θα μετεγκατασταθούν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, σύμφωνα με σημερινή κοινή δήλωση 20 οργανώσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων και άλλων οργανώσεων.
Παρά τις πρόσφατες προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να μεταφέρει τους αιτούντες/ούσες άσυλο από τα νησιά σε καταλληλότερους χώρους διαμονής στην ηπειρωτική χώρα, μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 2018, πάνω από 12,500 χιλιάδες άνθρωποι διαμένουν ακόμα σε σκηνές και κοντέινερ, ακατάλληλα για τον χειμώνα, σε πέντε χώρους διαμονής προσφύγων, γνωστά και ως hotspots, που επιδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στη Λέσβο, τη Σάμο, την Χίο, την Κω και την Λέρο – δηλαδή περίπου τριπλάσιος αριθμός πάνω από την χωρητικότητά τους. Επιπρόσθετα του σοβαρού υπερπληθυσμού, οι αιτούντες και οι αιτούσες άσυλο εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανθυγιεινές συνθήκες και φυσική βία, συμπεριλαμβανομένης της έμφυλης βίας.
Η έλλειψη βασικών μέτρων προστασίας, αφήνει τις γυναίκες και τα κορίτσια, καθώς και τις λεσβίες, τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους και τα τρανς άτομα (ΛΟΑΤΚΙ), ιδιαίτερα ευάλωτα σε σεξουαλικές παρενοχλήσεις και επιθέσεις, και υπό τον φόβο να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων της τουαλέτας και του μπάνιου. Η ιατρική περίθαλψη, η συμβουλευτική τραύματος και η ψυχοκοινωνική υποστήριξη – ή ψυχική υγεία – είναι ανεπαρκής, όπως και η παροχή νομικών συμβουλών και η νομική υποστήριξη στα διάφορα στάδια της διαδικασίας αίτησης ασύλου. Η ψυχική υγεία μεταξύ των αιτούντων/ουσών άσυλο έχει επιδεινωθεί λόγω των σκληρών συνθηκών διαμονής και της συναισθηματικής φόρτισης.
Η ανθρωπιστική κρίση στους χώρους διαμονής προσφύγων είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής της Ελλάδας, που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, του περιορισμού των αιτούντων/ουσών άσυλο στα νησιά του Αιγαίου, μέχρι να εκδικαστούν τα αιτήματα ασύλου τους ή μέχρι να αποφασιστεί ότι εμπίπτουν σε κάποιες από τις «ευάλωτες» κατηγορίες που αναφέρονται στον ελληνικό νόμο. «Οι ευάλωτοι/ες» αιτούντες/ούσες άσυλο εξαιρούνται από τις διαδικασίες στα σύνορα, και τους επιτρέπεται να μετακινηθούν στην ηπειρωτική χώρα. Οι ελληνικές αρχές επιταχύνουν, κατά περιόδους, τις μεταφορές «ευάλωτων» αιτούντων/ουσών άσυλο στην ηπειρωτική χώρα, αλλά από τα τέλη Νοεμβρίου, περίπου 2,200 άνθρωποι που έχουν αναγνωριστεί ως ότι πληρούν τις προϋποθέσεις για μεταφορά, βρίσκονται ακόμα σε αναμονή, επειδή ο πληθυσμός στους χώρους διαμονής στην ηπειρωτική χώρα έχει επίσης ξεπεράσει την χωρητικότητά τους τους τελευταίους μήνες, εν μέσω της συνεχιζόμενης έλλειψης ενός μηχανισμού επιμερισμού της ευθύνης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλοι/ες παραμένουν στην αφάνεια, λόγω των μακροχρόνιων και αναποτελεσματικών διαδικασιών για την αξιολόγηση της ευαλωτότητας, και βρίσκονται υπό περιορισμό στις φρικτές συνθήκες στα νησιά.
Η περιοριστική πολιτική σχεδιάστηκε και δικαιολογήθηκε ως ένα μέσο υλοποίησης της συμφωνίας ΕΕ–Τουρκίας του Μαρτίου 2016, που προέβλεπε την επιστροφή στην Τουρκία των αιτούντων/ουσών άσυλο που έφταναν στα ελληνικά νησιά διασχίζοντας την θάλασσα, ώστε τα αιτήματα ασύλου τους να εξεταστούν εκεί. Οι οργανώσεις δήλωσαν ότι η πολιτική αυτή επιβάλλει μια αδικαιολόγητη και περιττή ταλαιπωρία στους αιτούντες/ούσες άσυλο, ενώ περιορίζει αδικαιολόγητα το δικαίωμά εξέτασης των υποθέσεών τους κατά περίπτωση – αντί της κρίσης επί της «παραδεκτότητας».
Η επιτάχυνση των επιστροφών, ένα μέτρο που προβλέπεται από την συμφωνία, δεν θα επέλυε την κρίση στα νησιά. Πολλοί/ες από όσους/ες βρίσκονται παγιδευμένοι/ες στα νησιά προστατεύονται από την επιστροφή τους και δεν θα μπορούσαν να σταλθούν πίσω στην Τουρκία, σε άλλες τρίτες χώρες ή στις χώρες καταγωγής τους, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η Ελλάδα και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να διαμοιραστούν την ευθύνη της παροχής ενός επαρκούς επιπέδου ζωής των αιτούντων/ουσών άσυλο, της εγγύησης της διαβίωσής τους καθώς και της προστασίας της φυσικής και ψυχολογικής τους υγείας, μέσω μιας δίκαιης και αποτελεσματικής διαδικασίας άσυλου. Η πρόσφατη δέσμευση μετακίνησης 6.000 αιτούντων/ουσών άσυλο στην ηπειρωτική χώρα, όπου θα τους παρασχεθεί ένα κατάλληλο επίπεδο ζωής, είναι ένα πρώτο βήμα, αν και δεν είναι αυτό που μπορεί να διασφαλίσει, μακροπρόθεσμα, τη βιωσιμότητα.
Η Ελλάδα, με την υποστήριξη των θεσμών και των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να τερματίσει την απάνθρωπη περιοριστική πολιτική και να διευκολύνει την μεταφορά των αιτούντων/ουσών άσυλο από τα νησιά του Αιγαίου. Χρειάζεται ειδική μέριμνα στις ανάγκες των παιδιών, των γυναικών που έχουν επιβιώσει από βία, των εγκύων γυναικών και των νέων μητέρων, και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, μεταξύ άλλων ομάδων.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έπρεπε να είναι έτοιμες να επανεγκαταστήσουν άμεσα τους αιτούντες/ούσες άσυλο από την Ελλάδα και να διασφαλίσουν την πρόσβασή τους σε κατάλληλες συνθήκες ζωής, όσο εξετάζονται οι αιτήσεις τους για άσυλο. Η πρόσφατη συμφωνία της Πορτογαλίας να μεταφέρει 100 αιτούντες/ούσες άσυλο, και πιθανά έως 1000 μέσα στο 2019, είναι ένα θετικό βήμα που θα έπρεπε να ακολουθήσουν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έπρεπε να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την επίτευξη μιας συμφωνίας για ένα πιο λειτουργικό και πιο δίκαιο σύστημα ασύλου μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο θα υποστηρίζει τα κράτη μέλη, μεταξύ των άλλων μέσω ενός υποχρεωτικού μηχανισμού καταμερισμού · της προστασίας των ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη · και της διευκόλυνσης της διαδικασίας οικογενειακής επανένωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές θα έπρεπε να δείξουν γνήσια και ανθρώπινη ηγετική ικανότητα στην αντιμετώπιση των απαράδεκτων συνθηκών για τους ανθρώπους που βρίσκονται παγιδευμένοι στα ελληνικά νησιά. Γυναίκες, άνδρες και παιδιά που αναζητούν προστασία στην Ευρώπη θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με τρόπο που θα βρίσκεται σε συμφωνία με τα δικαιώματά τους, και να μην εξαναγκάζονται να περάσουν έναν ακόμη χειμώνα σε εξαχρειωμένους και επικίνδυνους καταυλισμούς.
Οι Οργανώσεις που υποστηρίζουν την παραπάνω δήλωση:
Διεθνής Αμνηστία
ASB – Arbeiter Samariter Bund
Campfire Innovation
Caritas Hellas
CEAR – Spanish Commission for Refugees
Διοτίμα – Κέντρο Γυναικείων Ερευνών και Μελετών
Churches Commission for Migrants in Europe
Greek Council for Refugees – Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Greek Forum of Refugees
Greek Helsinki Monitor
HumanRights360
Human Rights Watch
Jesuit Refugee Service
Legal Centre Lesvos
Γιατροί του Κόσμου – Ελλάδα
Oxfam
PRAKSIS
Refugee Support Aegean
SolidarityNow
Terre des hommes Hellas