Greece must ensure the rights of refugees to family reunification

Joint Statement

Recognised refugees in Greece face insurmountable obstacles when trying to exercise their right to family reunification with their close family members. This is despite the fact that family reunification pathways for refugees constitute a legal obligation for Member States like Greece, to ensure that protected families are able to reconstruct links with their relatives, often broken by their forced exile and displacement. 

Major obstacles faced by applicants to family reunification in Greece include the strict and inflexible requirements imposed by the Greek Asylum Services to process applications, that are completely disconnected from the reality of the families of recognised refugees, leaving applicants in dead-end situations without any alternatives. These include for instance the requirement for family members abroad to submit certified copies of their identity documents, travel documents and documents proving the family links, such as family booklets. Such certification is to be carried out by Greek consular services abroad, which are, however, not present or are inaccessible in many of the countries of residence of applicants’ family members (such as in Afghanistan, Sierra Leone, Palestine, Sudan, Burundi, Bangladesh, etc.). This situation forces applicants’ family members to contact and potentially take personal risks in travelling to neighbouring countries in order to access Greek consular services, which in many cases is impossible due to lack of appropriate travel permits. Additionally, in these instances, consular services in neighbouring countries often do not respond to such requests or declare that they are unable to handle such requests. Such practices are thus in fact impeding people from completing their application, delaying or blocking the progression of family reunification procedures. While these obstacles are due to shortcomings of the responsible Greek authorities, applicants and their family members are not presented with any realistic alternatives, such as consular assistance, remote  application procedures or the issuance of travel documents for applicants to travel to countries with Greek consular services. 

The undersigned organisations wish to emphasise the particularly dire situation of people in Gaza, who have family members that are recognised as refugees in Greece. Though legally entitled to be reunited in Greece, these families are absolutely unable to exercise their rights. Due to the decade-long Israeli blockade of Gaza, exacerbated by the current Israeli assault, family members who are trapped in Gaza have no way to apply for family reunification to Greece. There are no Greek consular services available in Gaza, yet people are unable to leave. Furthermore, people cannot  reach Greek consular services elsewhere, in order to  obtain the necessary documents to apply for a family reunification visa to Greece. We therefore urge Greece to follow the lead of countries such as Belgium and provide consular assistance and humanitarian solutions for the safe and legal evacuation from Gaza of the family members of Palestinian refugees in Greece. 

The absence of safe and legal pathways accessible for refugees in Greece and their relatives to exercise their right to family reunification is in contravention of Greek law, namely Presidential Decree (PD) 131/2006 as supplemented by PD 167/2008 and amended by PD 113/2013, transposing the European Directive 2003/86/EC on the right to family reunification. It also results in flagrant violations of the fundamental right to private and family life, enshrined in Article 21 of the Greek Constitution, Article 8 of the European Convention on Human Rights (ECHR), Article 7 of the European Union Charter of Fundamental Rights and Article 16 of the Universal Declaration of Human Rights, as well as established case law by the European Court of Human Rights’ and the European Court of Justice in application of the European Directive 2003/86/EC. 

When relatives wishing to reunify with their loved ones are minor children, the absence of legal pathways to be able to exercise their rights in Greece also infringes Articles 9 and 10 of the UN Convention on the Rights of the Child, as well as Articles 7 and 24, paragraphs 2 and 3, of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, which require Member States to examine applications for family reunification in the best interests of the children concerned and with a view to promoting family life.

The Greek state is currently failing to protect the family life of refugees, and denying refugees their access to civil and humanitarian standards conferred by their international protection status under the Geneva Convention. The reunification of relatives is known to decrease dependence on state support and foster self sufficiency, it should therefore be within Greece’s own interest to facilitate the reunification of families. Notwithstanding this, the Greek government must fulfil its legal obligation to ensure that beneficiaries of international protection have effective access to family reunification procedures, wherever their relatives currently reside.

In particular, we urge the Greek authorities: the Ministry of Migration and Asylum, the Ministry of Interior, and the Ministry of Foreign Affairs, to implement immediate measures in order to facilitate the submission and completion of family reunification procedures to Greece,  to reduce the time that families are separated. 

These measures should include: 

• The simplification and easing of documentation and certification requirements currently required by the Greek Asylum Service and Greek consular services abroad as part of the visa applications, with an understanding of the differing contexts in which the family members of recognised refugees in Greece are living.
• The implementation of alternative solutions, including remote procedures, to facilitate the processing of applications for family reunification in cases where it is impossible to reach Greek consular services 
• The compliance of Greece with the requirements of established and binding case law of the CJEU, in particular of the Afrin’s decision of 18 April 2023, stating that Member States should facilitate, rather than block the submission of family reunification applications.

Moreover, we urge the Ministry of Foreign Affairs and the Greek diplomatic representatives in Israel and Egypt to take into due consideration the extraordinary circumstances faced by Palestinian refugees with family members in Gaza, and take immediate actions to lift procedural barriers and secure their access to family reunion, as other States have already done, including by: 

• Providing efficient consular assistance for the family members of recognised Palestinian refugees in Greece, who have family members in Gaza.
• Lifting the requirement to appear in person at consular services for the above individuals given the current situation in Gaza.

List of signatories

• Equal Legal Aid
• Fenix Humanitarian Legal Aid
• Human Rights Legal Project
• I Have Rights
• Inter Alia
• Lighthouse Relief
• Legal Centre Lesvos
• Lesvos Solidarity (LESOL)
• Mobile Info Team (MIT)
• Network for Children’s Rights
• Northern Lights Aid
• Refugee Legal Support (RLS)
• Safe Passage International AMKE
• Θάλασσα Αλληλεγγύης – Thalassa of Solidarity
• Yoga and Sport with Refugees

Η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει τα δικαιώματα των προσφύγων στην οικογενειακή επανένωση

13 Μαρτίου 2024, Κοινή Δήλωση

Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια όταν επιχειρούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην οικογενειακή επανένωση με τα στενά μέλη της οικογένειάς τους. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η διασφάλιση νομίμων οδών οικογενειακής επανένωσης για τους πρόσφυγες αποτελεί νομική υποχρέωση για τα κράτη-μέλη, όπως η Ελλάδα, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι προστατευόμενες οικογένειες θα είναι σε θέση να ανοικοδομήσουν τους δεσμούς με τους συγγενείς τους, οι οποίοι συχνά έχουν διακοπεί λόγω του αναγκαστικού εκτοπισμού τους.

Τα σημαντικότερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες/ούσες οικογενειακή επανένωση στην Ελλάδα περιλαμβάνουν αυστηρές και άκαμπτες απαιτήσεις που επιβάλλει η Υπηρεσία Ασύλου για την επεξεργασία των αιτήσεων. Οι εν λόγω απαιτήσεις είναι εντελώς αποσυνδεδεμένες από την πραγματικότητα των οικογενειών των αναγνωρισμένων προσφύγων, αφήνοντας τους αιτούντες/σες σε αδιέξοδες καταστάσεις χωρίς εναλλακτικές λύσεις. Αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την απαίτηση για τα μέλη της οικογένειας στο εξωτερικό να υποβάλλουν επικυρωμένα αντίγραφα των ταυτοποιητικών τους εγγράφων, ταξιδιωτικών εγγράφων και εγγράφων που αποδεικνύουν τους οικογενειακούς δεσμούς, όπως τα οικογενειακά βιβλιάρια. Η επικύρωση αυτή πρέπει να γίνεται από ελληνικές προξενικές υπηρεσίες στο εξωτερικό, οι οποίες όμως δεν υπάρχουν ή είναι απρόσιτες σε πολλές από τις χώρες διαμονής των μελών της οικογένειας των αιτούντων/ουσών (όπως στο Αφγανιστάν, τη Σιέρα Λεόνε, την Παλαιστίνη, το Σουδάν, το Μπουρούντι, το Μπαγκλαντές κ.ά.). Η κατάσταση αυτή αναγκάζει τα μέλη της οικογένειας των αιτούντων/ουσών να επικοινωνούν και ενδεχομένως να αναλαμβάνουν προσωπικούς κινδύνους ταξιδεύοντας σε γειτονικές χώρες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στις ελληνικές προξενικές υπηρεσίες, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις είναι αδύνατο λόγω έλλειψης απαραίτητων ταξιδιωτικών αδειών. Επιπλέον, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι προξενικές υπηρεσίες των γειτονικών χωρών συχνά δεν ανταποκρίνονται ή δηλώνουν ότι δεν είναι σε θέση να διεκπεραιώσουν τέτοια αιτήματα. Τέτοιες πρακτικές εμποδίζουν τα άτομα να ολοκληρώσουν την αίτησή τους, καθυστερώντας ή εμποδίζοντας την εξέλιξη των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης. Ενώ τα εμπόδια αυτά οφείλονται σε αδυναμίες των αρμόδιων ελληνικών αρχών, δεν δίνονται στους αιτούντες/ούσες και τα μέλη των οικογενειών τους ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις, όπως προξενική συνδρομή, εξ αποστάσεως διαδικασίες υποβολής αιτήσεων ή έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων για να ταξιδέψουν οι αιτούντες/ούσες σε χώρες όπου λειτουργούν ελληνικές προξενικές αρχές.

Οι υπογράφουσες οργανώσεις επιθυμούν να τονίσουν τη δεινή κατάσταση που επικρατεί για τα άτομα που βρίσκονται στη Γάζα, τα οποία έχουν μέλη οικογενειών που αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Αν και νομικά δικαιούνται να επανενωθούν με τις οικογένειες τους στην Ελλάδα, οι οικογένειες αυτές είναι απολύτως αδύνατο να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Λόγω του δεκαετούς ισραηλινού αποκλεισμού της Γάζας, που επιδεινώνεται από την τρέχουσα ισραηλινή επίθεση, τα μέλη των οικογενειών που είναι παγιδευμένα στη Γάζα δεν έχουν κανένα τρόπο να υποβάλουν αίτηση οικογενειακής επανένωσης στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν ελληνικές προξενικές αρχές στη Γάζα, και παράλληλα οι άνθρωποι δεν μπορούν να φύγουν. Επιπλέον, δεν μπορούν να φτάσουν σε ελληνικές προξενικές αρχές αλλού, προκειμένου να αποκτήσουν τα απαραίτητα έγγραφα για να υποβάλουν αίτηση για βίζα οικογενειακής επανένωσης στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, καλούμε την Ελλάδα να ακολουθήσει το παράδειγμα χωρών όπως το Βέλγιο και να παράσχει προξενική βοήθεια και ανθρωπιστικές λύσεις για την ασφαλή και νόμιμη εκκένωση από τη Γάζα μέλών οικογενειών Παλαιστινίων που έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Η απουσία ασφαλών και νόμιμων οδών για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα και τους συγγενείς τους, ώστε να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην οικογενειακή επανένωση, έρχεται σε αντίθεση με την ελληνική νομοθεσία, και συγκεκριμένα με το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) 131/2006, όπως συμπληρώθηκε από το ΠΔ 167/2008 και τροποποιήθηκε από το ΠΔ 113/2013, το οποίο ενσωματώνει την ευρωπαϊκή οδηγία 2003/86/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα στην οικογενειακή επανένωση. Οδηγεί επίσης σε κατάφωρη παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 21 του Ελληνικού Συντάγματος, στο άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), στο άρθρο 7 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο άρθρο 16 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και στην πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2003/86/ΕΚ.

Συγκεκριμένα, καλούμε τις ελληνικές αρχές: το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Εξωτερικών, να εφαρμόσουν άμεσα μέτρα για τη διευκόλυνση της υποβολής και ολοκλήρωσης των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης στην Ελλάδα, ώστε να μειωθεί ο χρόνος που οι οικογένειες είναι χωρισμένες..

Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Την απλούστευση και διευκόλυνση λήψης και προσκόμισης δικαιολογητικών αποδεικτικών εγγράφων καθώς και της διαδικασίας επικύρωσης που απαιτείται σήμερα από την Υπηρεσία Ασύλου και τις ελληνικές προξενικές αρχές στο εξωτερικό στο πλαίσιο των αιτήσεων θεώρησης εισόδου, με κατανόηση των διαφορετικών συνθηκών κάτω από τις οποίες ζουν τα μέλη των οικογενειών των αναγνωρισμένων προσφύγων στην Ελλάδα.

• Την εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων, συμπεριλαμβανομένων των εξ αποστάσεως διαδικασιών, για τη διευκόλυνση της διεκπεραίωσης των αιτήσεων οικογενειακής επανένωσης σε περιπτώσεις όπου είναι αδύνατη η πρόσβαση στις ελληνικές προξενικές αρχές.

• Τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τις απαιτήσεις της πάγιας και δεσμευτικής νομολογίας του ΔΕΕ, ιδίως της απόφασης Afrin της 18ης Απριλίου 2023, σύμφωνα με την οποία τα κράτη-μέλη πρέπει να διευκολύνουν και όχι να εμποδίζουν την υποβολή αιτήσεων οικογενειακής επανένωσης.

Επιπλέον, καλούμε το Υπουργείο Εξωτερικών και τους Έλληνες διπλωματικούς αντιπροσώπους στο Ισραήλ και την Αίγυπτο να λάβουν δεόντως υπόψη τους τις έκτακτες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες με μέλη της οικογένειάς τους στη Γάζα και να λάβουν άμεσα μέτρα για την άρση των διαδικαστικών εμποδίων και τη διασφάλιση της πρόσβασής τους στην οικογενειακή επανένωση -όπως έχουν ήδη κάνει άλλα κράτη- μεταξύ άλλων:

• Παροχή αποτελεσματικής προξενικής αρωγής για τα μέλη των οικογενειών αναγνωρισμένων Παλαιστίνιων προσφύγων στην Ελλάδα, που δαθέτουν μέλη οικογένειας στη Γάζα.

• Άρση της απαίτησης αυτοπρόσωπης εμφάνισης στις προξενικές αρχές για τα ανωτέρω  άτομα, δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης στη Γάζα.

Υπογράφουσες Οργανώσεις: 

• Equal Legal Aid
• Fenix Humanitarian Legal Aid
• Human Rights Legal Project
• I Have Rights
• Inter Alia
• Legal Centre Lesvos
• Lesvos Solidarity (LESOL)
• Lighthouse Relief
• Mobile Info Team (MIT)
• Network for Children’s Rights
• Northern Lights Aid 
• Refugee Legal Support (RLS)
• Safe Passage International AMKE
• Θάλασσα Αλληλεγγύης – Thalassa of Solidarity
• Yoga and Sport with Refugees

Εικόνα που χρησιμοποιήθηκε: https://electronicintifada.net/content/families-forced-apart/33886Εικόνα: “Η οικογενειακή επανένωση είναι δικαίωμά μου”, σε διαμαρτυρία του 2021 στη Γάζα για την υποστήριξη του δικαιώματος στην οικογενειακή επανένωση. Συντελεστές: Δρ: Abdallah al-Naami, The Electronic Intifada