The refugees we find here have a heavy pain in their hearts. It is a pain that is felt, a pain that causes harm, that reaches into the depths of their souls, like a fire that burns through forests and roads without stopping. We do not know the consequences of this burning nor if it will end. We do not know if this fire will let them grow as people, adults and children alike, the future refugees of Europe. Maybe or maybe not. Don’t get lost! – I scream in silence. The pained faces of these people are filled with smiles, smiles that make an impression, despite the pain and uncertainty they face in life. It is impressive to watch them defy the difficulties they are going through and the capacity for resilience they possess. They are moved by the hope for a home, for a place where they can come together with their families, where their children will be able to go to school and live in peace.
I met a woman with a sea of tears in her eyes. And at the bottom of this sea, I saw the flicker of her hope. The hope for an education for her children, the hope that they will have knowledge and resources and, that like me, they will in turn aid other refugees. A man asked me if human rights exist in Europe. I choked up. I am in Lesvos as a volunteer, supporting the Legal Centre Lesvos, an organization defending these supposed human rights, which are systematically violated here. I breathed for a few minutes to be able to say something about human rights in Europe. And after a moment of silence I realized that this man, with a seven-year-old daughter, who had lost a mother and a brother along their way, should not lose hope. So, I told him no, that those human rights of which he speaks about are not respected here, but still there are people with generous hearts awaiting him. You will find, I said, a civil society who, not deterred by their governments’ walls, is still knitting quilts, preparing food, and creating spaces where people can speak about what is happening, sharing the pain and concern for people like you. And you will find, I added, families who are waiting for you to accompany you toward a better future.
And while I convincingly repeat these words, I write now with the certainty that the tragedy is heavy, that it is massive. The desperation of people who are forced to leave their homes, to leave and lose their families on this journey toward an unknown place, an uncertain and harsh place, is immense. We have to try to explain this pain, we should not stop telling their stories, revealing it to Europe, to the world. For the time being, I will try while I am still here.
Ο πόνος είναι τεράστιος και πρέπει να μιλήσουμε για αυτό.
Οι πρόσφυγες που βρίσκουμε εδώ έχουν έναν βαρύ πόνο στις καρδιές τους. Είναι ένας πόνος ο οποίος μπορεί να αισθανθεί, ένας πόνος που προκαλεί κακό, ο οποίος φτάνει στα βάθη των ψυχών τους, σαν φωτιά που καίει δάση και δρόμους χωρίς να σταματά. Δεν γνωρίζουμε τις συνέπειες αυτού του καψίματος, ούτε εάν θα τελειώσει. Δεν γνωρίζουμε εάν αυτή η φωτιά θα τους αφήσει να μεγαλώσουν σαν άνθρωποί, σαν ενήλικες και σαν παιδιά, τους μελλοντικούς πρόσφυγες της Ευρώπης. Μπορεί ναι μπορεί και όχι. Μην χαθείς! – Φωνάζω στην σιωπή. Τα πονεμένα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων είναι γεμάτα χαμόγελα, χαμόγελα που κάνουν εντύπωση, παρά τον πόνο και την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν στην ζωή. Είναι εντυπωσιακό να τους βλέπεις να αψηφούν τις δυσκολίες που περνάνε και την ικανότητα ανθεκτικότητας που διαθέτουν. Κινούνται από την ελπίδα για ένα σπίτι. Για ένα μέρος όπου μπορούν να έρθουν μαζί με τις οικογένειες τους, όπου τα παιδιά τους θα είναι ικανά να πάνε στο σχολείο και να ζουν ειρηνικά.
Γνώρισα μια γυναίκα με μία θάλασσα από δάκρυα στα μάτια της. Και στον πάτο της θάλασσας, είδα το τρεμόπαιγμα της ελπίδας της. Η ελπίδα για εκπαίδευση για τα παιδιά της, η ελπίδα ότι θα έχουν την γνώση και πόρους και, σαν εμένα, θα βοηθήσουν σε αντάλλαγμα άλλους πρόσφυγες. Ένας άνδρας με ρώτησε εάν τα ανθρώπινα δικαιώματα υπάρχουν στην Ευρώπη. Πνίγηκα. Βρίσκομαι στη Λέσβο σαν εθελόντρια, υποστηρίζοντας το Legal Centre Lesvos, έναν οργανισμό που προστατεύει αυτά τα υποτιθέμενα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία παραβιάζονται συστηματικά εδώ. Πήρα κάποιες ανάσες για μερικά λεπτά για να μπορέσω πω κάτι για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη. Και μετά από μία στιγμή σιωπής, συνειδητοποίησα ότι αυτός ο άνδρας, με μία εφτάχρονη κόρη, η οποία έχασε τη μητέρα της και τον αδερφό της στην διαδρομή, δεν πρέπει να χάσει την ελπίδα. Έτσι, του είπα όχι, ότι αυτά τα ανθρώπινα δικαιώματα για τα οποία μιλάει δεν γίνονται σεβαστά εδώ, αλλά υπάρχουν άνθρωποι με γενναιόδωρες καρδιές που τον περιμένουν. Θα βρεις, είπα, μια κοινωνία πολιτών η οποία, δεν αποθαρρύνεται από τα τοίχοι των κυβερνήσεων της, εξακολουθεί να πλέκει παπλώματα, να ετοιμάζει φαγητό και να δημιουργεί χώρους όπου οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν για το τι συμβαίνει, να μοιράζονται τον πόνο τους και την ανησυχία για τους ανθρώπους σαν εσένα. Και θα βρεις, συμπλήρωσα, οικογένειες που σε περιμένουν για να σε συνοδεύσουν σε ένα καλύτερο μέλλον.
Και ενώ επαναλαμβάνω πειστικά αυτά τα λόγια, γράφω τώρα με βεβαιότητα ότι η τραγωδία είναι βαριά, είναι τεράστια. Η απόγνωση των ανθρώπων που αναγκάζονται να φύγουν από τα σπίτια τους, να φύγουν και να χάσουν τις οικογένειες τους στο ταξίδι για ένα άγνωστο μέρος, ένα αβέβαιο και σκληρό μέρος, είναι αχανές. Εμείς πρέπει να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε αυτόν τον πόνο, δεν πρέπει να σταματήσουμε να λέμε τις ιστορίες τους, να τις αποκαλύπτουμε στην Ευρώπη, στον κόσμο. Προς το παρόν, θα προσπαθήσω ενώ είμαι ακόμα εδώ.
El dolor es enorme y hay que contarlo
Los refugiados que encontramos aquí tienen un gran dolor en el corazón. Un dolor que se siente, que hace mucho daño, que llega hasta el fondo de su alma, como un fuego que quema los bosques y los caminos sin parar. No sabemos las consecuencias de este ardor y tampoco si tendrá un final. No sabemos si este fuego les dejará crecer como personas, adultos y niños, futuros refugiados europeos. Quizás sí o quizás no. ¡No os perdáis!, grito en silencio. Los rostros de estas personas tan dolidas están llenos de sonrisas, sonrisas que impresionan, a pesar del dolor y de las incertidumbres que tienen sobre la vida. Impresiona ver cómo se enfrentan a las dificultades que están viviendo y la capacidad de resiliencia que tienen. Los mueve la esperanza de un hogar, un lugar donde encontrarse con sus familias, donde sus hijos puedan ir a la escuela y vivir en en paz.
He conocido una mujer con un mar de lágrimas en sus ojos. Y en el fondo de este mar vi el brillo de su esperanza. La esperanza de una educación para sus hijos, la esperanza que podrán tener conocimiento y recursos y que, como yo, también ayudarán en otros refugiados. Un hombre me preguntaba si en Europa existen los derechos humanos. Se me ha cerrado la garganta. Estoy en Lesbos como voluntaria, apoyando el Legal Centre Lesvos – una organización defendiendo esos tales derechos humanos que tanto se violen aquí. He respirado unos minutos para poder decir algo sobre los derechos humanos en Europa. Y después de un momento de silencio, me di cuenta que no quería que este hombre con una hija de unos siete años que ha perdido a su madre y a un hermano por el camino, pierda la esperanza. Le dije que no, que en Europa no se realicen esos derechos humanos de los que el me habla, pero existen personas con un gran corazón que te están esperando para recibirte. Si que encontrarás, le dije, una sociedad civil que, a pesar de unos gobiernos que están poniendo toda las barreras, siguen tejiendo sábanas y preparando ropa y creando espacios donde se puede hablar sobre lo que está pasando, compartiendo el dolor y la preocupación por las personas como vosotros. Y aún añadí que sí, que hay hogares donde os están esperando con ganas de acompañaros para conseguir un futuro mejor.
Y mientras repito estas palabras convencida, puedo escribir aquí con claridad que la tragedia es fuerte, es grande. Es enorme la desesperación humana que viven las personas que tienen que irse de su casa y dejar atrás su familia o perderla en este tránsito hacia un lugar desconocido y, casi siempre, incierto y duro. Tenemos que explicarlo, no dejar de contarlo y de mostrarlo a Europa, al mundo. De momento, lo intentaré mientras estoy aquí.